ADOS-2 - diagnoza spektrum autyzmu
Badanie ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, druga edycja) to jedno z najważniejszych i najdokładniejszych narzędzi wykorzystywanych do diagnozowania zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD). Metoda ta opiera się na bezpośredniej obserwacji zachowań komunikacyjnych, społecznych i zabawowych osoby badanej w kontrolowanych warunkach. ADOS-2 jest stosowane zarówno u dzieci, młodzieży, jak i dorosłych, dostarczając specjalistom rzetelnych informacji o funkcjonowaniu i potrzebach diagnostycznych. Dzięki standaryzowanemu protokołowi badanie jest uznawane na całym świecie za bardzo wiarygodne i pomocne przy stawianiu trafnej diagnozy.
Czym jest badanie ADOS-2?
Badanie ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, druga edycja) to ustandaryzowana skala obserwacyjna, dzięki której specjalista ocenia funkcjonowanie osoby badanej w zakresie interakcji społecznych, komunikacji i wzorców zabawowych. Procedura opiera się na zestawie ustrukturyzowanych zadań i scenariuszy dostosowanych do wieku i poziomu rozwoju uczestnika badania. Dzięki temu diagnoza jest rzetelna i możliwa do porównania na różnych etapach życia oraz w różnych środowiskach klinicznych.
Kiedy wskazane jest wykonanie badania ADOS-2?
Badanie ADOS-2 jest rekomendowane w sytuacjach, gdy istnieją podejrzenia dotyczące spektrum autyzmu, a w szczególności gdy zaobserwujemy u dziecka lub dorosłego:
- Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów społecznych, np. unikanie kontaktu wzrokowego czy wycofanie się z grupy rówieśniczej,
- Nietypowe sposoby komunikacji – opóźnienia w mowie, ograniczone lub nienaturalne użycie języka,
- Powtarzające się zachowania i rytuały, sztywne schematy działania,
- Ograniczone zainteresowania oraz nietypowe reakcje na bodźce sensoryczne.
Badanie warto również wykonać, gdy istnieje potrzeba weryfikacji lub uzupełnienia wcześniejszej diagnozy.
Jak przebiega badanie ADOS-2?
Proces diagnozy ADOS-2 składa się z kilku etapów:
- Wywiad wstępny i test ASRS – specjalista rozmawia z opiekunami (lub osobą badaną) w celu zebrania informacji o rozwoju, codziennym funkcjonowaniu oraz dotychczasowych obserwacjach. Dodatkowo rodzic lub opiekun wypełnia kwestionariusz ASRS (Autism Spectrum Rating Scales) – narzędzie wspomagające ocenę zachowań związanych ze spektrum autyzmu,
-
Sesja obserwacyjna – w spokojnym, dostosowanym do potrzeb otoczeniu przeprowadzane są ustrukturyzowane zadania obserwacyjne dobrane do wieku i poziomu funkcjonowania osoby badanej,
-
Analiza zachowań – specjalista ocenia reakcje i sposób funkcjonowania w czasie sesji, porównując je z kryteriami diagnostycznymi ASD oraz wynikami kwestionariusza ASRS,
-
Omówienie wyników – w ciągu 2 tygodni odbywa się spotkanie podsumowujące, na którym przekazywana jest diagnoza oraz zalecenia dotyczące dalszego wsparcia (terapia, edukacja, pogłębiona diagnostyka).
Cały proces jest prowadzony w sposób bezpieczny, z pełnym poszanowaniem komfortu uczestnika.
Co wyróżnia badanie ADOS-2 na tle innych metod diagnostycznych?
ADOS-2 charakteryzuje się kilkoma istotnymi cechami, które odróżniają je od innych metod:
- Opiera się na bezpośredniej obserwacji zachowań osoby badanej, a nie tylko na wywiadach czy kwestionariuszach, co minimalizuje subiektywność diagnozy,
- Posiada ustandaryzowany protokół, zapewniający powtarzalność i porównywalność wyników w różnych ośrodkach na całym świecie,
- Ocenia aktualne kompetencje komunikacyjne, społeczne i zabawowe, a nie tylko historię rozwoju,
- Wymaga od diagnostów specjalistycznego szkolenia, co gwarantuje wysoką jakość i rzetelność diagnozy.
Dla kogo przeznaczone jest badanie ADOS-2?
Badanie ADOS-2 jest stosowane u osób w każdym wieku — od małych dzieci po dorosłych. Szczególnie przydatne jest:
- W diagnostyce dzieci i młodzieży z podejrzeniem autyzmu,
- W ocenie dorosłych, u których istnieje potrzeba potwierdzenia lub wykluczenia ASD,
- W sytuacjach, gdy konieczne jest szczegółowe zrozumienie profilu funkcjonowania osoby z trudnościami społecznymi i komunikacyjnymi.